«...τον τε μηδέν τώνδε μετέχοντα, ουκ απράγμονα, αλλ' αχρείον νομίζομεν...»

Κυριακή 10 Μαρτίου 2013

Για την υποβάθμιση της παιδείας

Ο διαχωρισμός των διαφόρων χωρών του πλανήτη σε αναπτυγμένες και μη, γίνεται με οικονομικά κριτήρια, υπάρχει όμως κι ένας άλλος διαχωρισμός που μπορεί να γίνει, με πολιτικά κριτήρια, σχετικά με τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών, την ισότητα των δύο φύλων, την ανοχή της κοινωνίας στο διαφορετικό, την ανεξιθρησκία κλπ. Σ' αυτόν το διαχωρισμό δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι όλες οι οικονομικά αναπτυγμένες χώρες βρίσκονται στην ίδια ακριβώς κατάσταση. Στην πολιτική ανάπτυξη παίζει σημαντικό ρόλο και η παιδεία κι αυτή δεν είναι αντίστοιχου επιπέδου σε όλες τις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες. Γιατί οι μορφωμένοι άνθρωποι που χρειάζεσαι για να κινήσουν μια οικονομία μπορούν τελικά να είναι ακόμα και... εισαγόμενοι, αλλά για να έχεις υψηλού επιπέδου κοινωνική ανάπτυξη και πολιτικό πολιτισμό χρειάζεται υψηλού επιπέδου παιδεία για όλο τον πληθυσμό, εγχώριο ή εισαγόμενο. Φυσικά η πολιτική ανάπτυξη συνεπάγεται πάντα και οικονομική ανάπτυξη, γιατί ένας μορφωμένος λαός έχει και υψηλές απαιτήσεις, και μεγαλύτερες ικανότητες για να τις ικανοποιήσει.

Το κακό για τις κυβερνήσεις είναι ότι ένα πληθυσμό με υψηλό επίπεδο μόρφωσης δεν τον ελέγχουν εύκολα. Πρέπει να τον πείθουν για τις επιλογές τους με σοβαρότητα και επιχειρήματα, ο λαϊκισμός δεν έχει την ίδια αποδοχή όσο σ' ένα πληθυσμό χαμηλής παιδείας, τα ψέματα γίνονται πιο γρήγορα αντιληπτά, οι διεκδικήσεις είναι μεν λιγότερο παράλογες και παρορμητικές, αλλά και πολύ πιο τεκμηριωμένες και πιεστικές κλπ. Και γι' αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχει εδώ και δεκαετίες μία σταθερή προσπάθεια υποβάθμισης της παιδείας, και από τα κόμματα που ασκούσαν εξουσία και από εκείνα της αντιπολίτευσης. Γιατί η παροχή υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης, ακόμα και πέρα από τις απαιτήσεις της οικονομίας για συγκεκριμένο αριθμό πτυχιούχων, αποτελεί παραδοσιακά μία από τις προτεραιότητες της ελληνικής οικογένειας. Κι αυτή είναι η μεγαλύτερη απειλή για τους πολιτικάντηδες όλων των παρατάξεων, που γνωρίζουν ότι η μετριότητά τους δύσκολα αντέχει σε κριτική αντιμετώπιση από ένα μορφωμένο πληθυσμό.

Οι κόντρες, λοιπόν που γίνονται τα τελευταία χρόνια γύρω από τα κάθε είδους σχέδια για αλλαγές στην ανώτατη παιδεία, για αξιολόγηση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, για συγχώνευση, κατάργηση ή ίδρυση σχολών κλπ., ξεπερνούν την κλασική πολιτική αντιπαράθεση και κρύβουν άλλες προθέσεις. Γι' αυτό και δημιουργούν τεράστιες αντιθέσεις ακόμα και μέσα στα ίδια τα κόμματα που τις προτείνουν, αλλά και συγκλίσεις ανάμεσα σε ανθρώπους διαφορετικών ιδεολογικών καταβολών. Υπάρχουν άνθρωποι καλών προθέσεων, που αντιλαμβάνονται πόσο σημαντική είναι για την Ελλάδα μια αναβαθμισμένη παιδεία και προσπαθούν -περισσότερο η λιγότερο πετυχημένα και οργανωμένα αλλά πάντως προσπαθούν- να κάνουν αλλαγές προς αυτήν την κατεύθυνση. Και υπάρχουν άλλοι που αντιλαμβάνονται ότι αυτό θα τους αφαιρέσει το έλεγχο και προσπαθούν την επιθυμία της ελληνικής οικογένειας για εκπαίδευση των παιδιών της, να την ισορροπήσουν με υποβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης, έτσι ώστε αυτή να βγάζει ημιμαθείς πτυχιούχους, εύκολη λεία για τις κομματικές νεολαίες και τους στρατούς των κρατικοδίαιτων στελεχών.

Πριν από πολλά χρόνια ένα από τα πιο επαναστατικά συνθήματα που επινόησε ποτέ το ΚΚΕ ήταν το «πρώτοι στα μαθήματα, πρώτοι στον αγώνα», με πρακτική εφαρμογή μάλιστα, αφού και η «γραμμή» που είχε δοθεί στους νεολαίους του κόμματος στα πανεπιστήμια ήταν πράγματι να προσπαθούν να διακρίνονται στις σπουδές που έκαναν. Μια επιλογή πολύ σωστή βεβαίως, αφού οι μορφωμένοι άνθρωποι είναι προφανές ότι θα γίνονται και πιο ικανά πολιτικά στελέχη κι όταν χρειαστεί να υπηρετήσουν τη χώρα θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικοί. Το σύνθημα φυσικά εγκαταλείφθηκε πολύ σύντομα, για να καταλήξουμε στους «αγώνες» ενάντια στην «εντατικοποίηση των σπουδών». Γιατί οι αμόρφωτες μετριότητες που είχαν το πάνω χέρι στο κόμμα, αντιλήφθηκαν ότι οι μορφωμένοι θα έθεταν σε κίνδυνο τη δική τους εξουσία, θα είχαν και άποψη, θα τους έκριναν αυστηρότερα και τελικά θα τους έκαναν στην άκρη. Αντίστοιχη ήταν η αντιμετώπιση από όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος, με τα δύο κυβερνητικά κόμματα να καταντούν τα σχολεία κέντρα παροχής πελατείας για τα φροντιστήρια και τα πανεπιστήμια κέντρα παροχής πελατείας για τα σουβλατζίδικα και τους ιδιοκτήτες ακινήτων σε κάθε ελληνική κωμόπολη. Ενώ η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση, το κόμμα που κάποτε αγκάλιαζαν όλοι οι διανοούμενοι, κατέληξε με ηγέτη ένα προϊόν αυτής ακριβώς της υποβαθμισμένης παιδείας, έναν ημιμαθή που ανδρώθηκε πολιτικά μέσα από τις καταλήψεις και την παρεμπόδιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Για το τσίρκο του Καμμένου και τους ναζί της ΧΑ, δεν χρειάζεται να αναφέρουμε τίποτα. Ως υποπροϊόντα της πολιτικής, επιθυμούν και προωθούν εξ ορισμού τα υποπροϊόντα της παιδείας. Οι «αρχαίοι ημών πρόγονοι» θα έφριτταν αν έβλεπαν τη σημερινή κατάντια μας...