Ξαφνικά τον τελευταίο μήνα μας προέκυψε το θέμα των γερμανικών πολεμικών αποζημιώσεων. Και λέμε «ξαφνικά», γιατί μπορεί κάποιοι να το ανακινούσαν κάθε τόσο τα τελευταία χρόνια, με τον γραφικό τρόπο που προσδιορίζεται από πατριωτικές κορώνες, λίγη αντιφασιστική κλάψα (για να γίνεται πιο «προοδευτικό» το αίτημα, λες και αν σ' ένα πόλεμο μας είχε καταστρέψει μη φασιστική χώρα δεν θα είχαμε το ίδιο δικαίωμα για αποζημιώσεις!), αριθμητικές υπερβολές χωρίς καμία τεκμηρίωση (άλλωστε στην Ελλάδα ποτέ δεν τα πηγαίναμε καλά με τους αριθμούς) και πολιτικές αντιπαραθέσεις γεμάτες λαϊκισμό και κακοπιστία, αλλά αυτό δεν ήταν κάτι που το έπαιρνε κανείς στα σοβαρά.
Τώρα τα πράγματα δείχνουν διαφορετικά. Ξαφνικά το κράτος, που τόσα χρόνια κοιμόταν τον ύπνο του δικαίου, ανέθεσε στις υπηρεσίες του τη νομική διερεύνηση του θέματος (το πρώτο ουσιαστικό βήμα που κάνει όποιος θέλει στα σοβαρά να διεκδικήσει κάτι κι όχι απλώς να φωνάζει για να δημιουργήσει εντυπώσεις). Ξαφνικά βλέπουμε να συζητείται το θέμα στην Βουλή, σε πολύ ήρεμους τόνους και σε κλίμα συναίνεσης και βλέπουμε τον υπουργό Εξωτερικών να διαβεβαιώνει ότι το θέμα προχωρεί σαν να ήταν πάντα επίκαιρο και απλώς να είχαν καθυστερήσει κάποιες διαδικασίες (που δεν ήταν φυσικά έτσι, απλώς το είχαμε παραπέμψει στις ελληνικές καλένδες με τον απαράμιλλο ελληνικό τρόπο κωλυσιεργίας, που δεν έχει ταίρι παγκοσμίως). Ξαφνικά βλέπουμε να διαχωρίζονται οι πιθανές απαιτήσεις (αναγκαστικό δάνειο, αποζημιώσεις για καταστροφές κλπ.), ανάλογα με το είδος τους και τον τρόπο διεκδίκησης (άλλο ουσιαστικό βήμα που κάνει όποιος θέλει στα σοβαρά να διεκδικήσει κάτι και που δεν είχε γίνει ποτέ ως τώρα ουσιαστικά).
Ας πούμε, όμως, ότι αυτό είναι μια δική μας προσπάθεια διεξόδου από τα οικονομικά αδιέξοδα, πίεσης προς τη Γερμανία και διοχέτευσης του θυμού των Ελλήνων προς τα έξω. Το περίεργο (που επίσης δικαιολογεί το «ξαφνικά») είναι ότι το θέμα άρχισε να συζητιέται και στη Γερμανία! Εκεί που κανείς δεν ασχολιόταν, τώρα βλέπουμε αρνητικές δηλώσεις μεν από τον Σόιμπλε (αυτό έλειπε να μη αντιδρά αρνητικά ο υπουργός Οικονομικών μιας χώρας που της ζητούν να πληρώσει κάτι... δισεκατομμύρια, τη στιγμή που βαδίζει προς εκλογές!), αλλά και άρθρα για το θέμα στο γερμανικό Τύπο, δηλώσεις άλλων πολιτικών κλπ., λες και κάποιος προετοιμάζει την κοινή γνώμη για κάποια εξέλιξη.
Επειδή τίποτα σ' αυτή τη ζωή δεν είναι τυχαίο, επιτρέψτε μου μία πρόβλεψη, στην οποία οδηγεί η κοινή λογική. Στην Ευρώπη σκέπτονται ότι, παρά το «κούρεμα» του χρέους, με τα χάλια που έχουμε και την πολιτική αστάθεια που δημιουργεί η κρίση, φέρνοντας στο προσκήνιο καραγκιόζηδες και νεοναζί αντί για σοβαρές εναλλακτικές πολιτικές δυνάμεις, μάλλον χρειάζεται κι άλλη μείωση για να τα βγάλουμε πέρα, από τη στιγμή μάλιστα που ήπιαμε το πικρό ποτήρι κι επιτέλους εφαρμόζουμε κάποια από τα συμφωνηθέντα. Το θέμα είναι ότι ένα νέο κούρεμα δεν θα αφορά λεφτά των τραπεζών, αλλά κρατικά λεφτά, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων θα πρέπει να πληρώσουν οι Γερμανοί, ενώ ορισμένες άλλες χώρες δεν μπορούν να μας χαρίσουν ούτε ευρώ από το δικό τους μερίδιο, γιατί έχουν αντίστοιχα χάλια με εμάς και θα ξεσηκωθούν και οι πέτρες εκεί αν πουν ότι χαρίζουν λεφτά στην Ελλάδα.
Δεύτερον, στην Ευρώπη δεν θέλουν να χαρίσουν επίσημα μέρος του χρέους στην Ελλάδα, γιατί τότε θα ζητήσουν το ίδιο και οι άλλες χώρες που μπήκαν σε πρόγραμμα στήριξης με μνημόνια κλπ., ανεβάζοντας ίσως το ποσό που απαιτείται γι' αυτό σε επίπεδα που είναι αμφίβολο αν μπορεί να αντέξει η γερμανική κυβέρνηση χωρίς να ξεσηκωθούν οι Γερμανοί. Αφήστε που δεν μας έχουν και καμία εμπιστοσύνη ότι αν μας πουν «σας χαρίζουμε ακόμα ένα μέρος του χρέους», δεν θ' αρχίσουμε την κωλυσιεργία στην εφαρμογή των μέτρων που πραγματικά απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό της χώρας, όπως έκαναν οι αλήστου μνήμης Αλογοσκούφηδες, Παπακωνσταντίνου, Κατσέλες κλπ., και δεν θ' αρχίσουμε να διορίζουμε ξανά ένα σωρό κόσμο στο δημόσιο.
Υπάρχει, λοιπόν, ένας φαύλος κύκλος και πρέπει να βρεθεί κάποιος τρόπος να μας χαρίσουν μέρος του χρέους χωρίς να φανεί ότι μας το χαρίζουν. Έτσι ώστε καμία άλλη χώρα να μη ζητήσει κάτι τέτοιο, αλλά και να μη αναγκαστούν όλες οι χώρες που μας δάνεισαν να δώσουν χρήματα. Και ποιος είναι αυτός ο τρόπος; Μα, οι πολεμικές επανορθώσεις, ίσως ούτε καν όλες αλλά το αναγκαστικό δάνειο (γι' αυτό και ξεκίνησε ο διαχωρισμός τους από ελληνικής πλευράς). Οι Γερμανοί θα πουν στο λαό τους «τί να κάνουμε, τους χρωστάμε, πρέπει να τα δώσουμε πίσω» (ίσως και μετά από κάποια απόφαση διεθνούς διαιτησίας), εμείς θα παραστήσουμε τους εθνικά υπερήφανους που δεν απεμπολούν τα απαράγραπτα δικαιώματά τους, οι άλλες χώρες θα πουν, «αυτό είναι ένα θέμα ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γερμανία», θα συμψηφίσουμε ένα μέρος του δικού μας χρέους προς τη Γερμανία με το πολεμικό χρέος των Γερμανών προς εμάς και όλοι θα είναι ευχαριστημένοι; Μήπως το έχουν συζητήσει κιόλας μεταξύ τους και περιμένουν κάποια χρονική στιγμή ανάμεσα στις γερμανικές και τις επόμενες ελληνικές εκλογές για να το προχωρήσουν; Μήπως;
Τώρα τα πράγματα δείχνουν διαφορετικά. Ξαφνικά το κράτος, που τόσα χρόνια κοιμόταν τον ύπνο του δικαίου, ανέθεσε στις υπηρεσίες του τη νομική διερεύνηση του θέματος (το πρώτο ουσιαστικό βήμα που κάνει όποιος θέλει στα σοβαρά να διεκδικήσει κάτι κι όχι απλώς να φωνάζει για να δημιουργήσει εντυπώσεις). Ξαφνικά βλέπουμε να συζητείται το θέμα στην Βουλή, σε πολύ ήρεμους τόνους και σε κλίμα συναίνεσης και βλέπουμε τον υπουργό Εξωτερικών να διαβεβαιώνει ότι το θέμα προχωρεί σαν να ήταν πάντα επίκαιρο και απλώς να είχαν καθυστερήσει κάποιες διαδικασίες (που δεν ήταν φυσικά έτσι, απλώς το είχαμε παραπέμψει στις ελληνικές καλένδες με τον απαράμιλλο ελληνικό τρόπο κωλυσιεργίας, που δεν έχει ταίρι παγκοσμίως). Ξαφνικά βλέπουμε να διαχωρίζονται οι πιθανές απαιτήσεις (αναγκαστικό δάνειο, αποζημιώσεις για καταστροφές κλπ.), ανάλογα με το είδος τους και τον τρόπο διεκδίκησης (άλλο ουσιαστικό βήμα που κάνει όποιος θέλει στα σοβαρά να διεκδικήσει κάτι και που δεν είχε γίνει ποτέ ως τώρα ουσιαστικά).
Ας πούμε, όμως, ότι αυτό είναι μια δική μας προσπάθεια διεξόδου από τα οικονομικά αδιέξοδα, πίεσης προς τη Γερμανία και διοχέτευσης του θυμού των Ελλήνων προς τα έξω. Το περίεργο (που επίσης δικαιολογεί το «ξαφνικά») είναι ότι το θέμα άρχισε να συζητιέται και στη Γερμανία! Εκεί που κανείς δεν ασχολιόταν, τώρα βλέπουμε αρνητικές δηλώσεις μεν από τον Σόιμπλε (αυτό έλειπε να μη αντιδρά αρνητικά ο υπουργός Οικονομικών μιας χώρας που της ζητούν να πληρώσει κάτι... δισεκατομμύρια, τη στιγμή που βαδίζει προς εκλογές!), αλλά και άρθρα για το θέμα στο γερμανικό Τύπο, δηλώσεις άλλων πολιτικών κλπ., λες και κάποιος προετοιμάζει την κοινή γνώμη για κάποια εξέλιξη.
Επειδή τίποτα σ' αυτή τη ζωή δεν είναι τυχαίο, επιτρέψτε μου μία πρόβλεψη, στην οποία οδηγεί η κοινή λογική. Στην Ευρώπη σκέπτονται ότι, παρά το «κούρεμα» του χρέους, με τα χάλια που έχουμε και την πολιτική αστάθεια που δημιουργεί η κρίση, φέρνοντας στο προσκήνιο καραγκιόζηδες και νεοναζί αντί για σοβαρές εναλλακτικές πολιτικές δυνάμεις, μάλλον χρειάζεται κι άλλη μείωση για να τα βγάλουμε πέρα, από τη στιγμή μάλιστα που ήπιαμε το πικρό ποτήρι κι επιτέλους εφαρμόζουμε κάποια από τα συμφωνηθέντα. Το θέμα είναι ότι ένα νέο κούρεμα δεν θα αφορά λεφτά των τραπεζών, αλλά κρατικά λεφτά, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων θα πρέπει να πληρώσουν οι Γερμανοί, ενώ ορισμένες άλλες χώρες δεν μπορούν να μας χαρίσουν ούτε ευρώ από το δικό τους μερίδιο, γιατί έχουν αντίστοιχα χάλια με εμάς και θα ξεσηκωθούν και οι πέτρες εκεί αν πουν ότι χαρίζουν λεφτά στην Ελλάδα.
Δεύτερον, στην Ευρώπη δεν θέλουν να χαρίσουν επίσημα μέρος του χρέους στην Ελλάδα, γιατί τότε θα ζητήσουν το ίδιο και οι άλλες χώρες που μπήκαν σε πρόγραμμα στήριξης με μνημόνια κλπ., ανεβάζοντας ίσως το ποσό που απαιτείται γι' αυτό σε επίπεδα που είναι αμφίβολο αν μπορεί να αντέξει η γερμανική κυβέρνηση χωρίς να ξεσηκωθούν οι Γερμανοί. Αφήστε που δεν μας έχουν και καμία εμπιστοσύνη ότι αν μας πουν «σας χαρίζουμε ακόμα ένα μέρος του χρέους», δεν θ' αρχίσουμε την κωλυσιεργία στην εφαρμογή των μέτρων που πραγματικά απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό της χώρας, όπως έκαναν οι αλήστου μνήμης Αλογοσκούφηδες, Παπακωνσταντίνου, Κατσέλες κλπ., και δεν θ' αρχίσουμε να διορίζουμε ξανά ένα σωρό κόσμο στο δημόσιο.
Υπάρχει, λοιπόν, ένας φαύλος κύκλος και πρέπει να βρεθεί κάποιος τρόπος να μας χαρίσουν μέρος του χρέους χωρίς να φανεί ότι μας το χαρίζουν. Έτσι ώστε καμία άλλη χώρα να μη ζητήσει κάτι τέτοιο, αλλά και να μη αναγκαστούν όλες οι χώρες που μας δάνεισαν να δώσουν χρήματα. Και ποιος είναι αυτός ο τρόπος; Μα, οι πολεμικές επανορθώσεις, ίσως ούτε καν όλες αλλά το αναγκαστικό δάνειο (γι' αυτό και ξεκίνησε ο διαχωρισμός τους από ελληνικής πλευράς). Οι Γερμανοί θα πουν στο λαό τους «τί να κάνουμε, τους χρωστάμε, πρέπει να τα δώσουμε πίσω» (ίσως και μετά από κάποια απόφαση διεθνούς διαιτησίας), εμείς θα παραστήσουμε τους εθνικά υπερήφανους που δεν απεμπολούν τα απαράγραπτα δικαιώματά τους, οι άλλες χώρες θα πουν, «αυτό είναι ένα θέμα ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γερμανία», θα συμψηφίσουμε ένα μέρος του δικού μας χρέους προς τη Γερμανία με το πολεμικό χρέος των Γερμανών προς εμάς και όλοι θα είναι ευχαριστημένοι; Μήπως το έχουν συζητήσει κιόλας μεταξύ τους και περιμένουν κάποια χρονική στιγμή ανάμεσα στις γερμανικές και τις επόμενες ελληνικές εκλογές για να το προχωρήσουν; Μήπως;
