«...τον τε μηδέν τώνδε μετέχοντα, ουκ απράγμονα, αλλ' αχρείον νομίζομεν...»

Πέμπτη 4 Οκτωβρίου 2012

Τί να κάνουμε

Η αλήθεια είναι ότι η κατάσταση που ζούμε στην Ελλάδα προσφέρεται για κριτική, σε κάθε επίπεδο. Κι όταν ασκείς κριτική μάλιστα, μπορείς να το κάνεις χωρίς τον κίνδυνο να «χαρακτηριστείς» πολιτικά, αφού το σύνολο του πολιτικού φάσματος προσφέρεται για κριτική, οπότε δεν χρειάζεται να χαριστείς σε κανένα αν δεν είσαι φανατικός. Η γελοιότητα, η ανικανότητα και ο τυχοδιωκτισμός ξεχειλίζουν σε ΟΛΑ τα κόμματα, αυτό άλλωστε είναι και το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας, που έχει να διαλέξει ανάμεσα σε επικίνδυνους και... ακόμα πιο επικίνδυνους!

Το θέμα είναι τί πρέπει να κάνουμε από εδώ και πέρα. Καλή είναι η κριτική, πολύ εύκολη στην εποχή μας λόγω της ανικανότητας που μας περιβάλλει, αλλά όταν στην κουβέντα έρχεται και η ώρα της γνώμης και των προτάσεων, καταλαβαίνεις ότι αυτή η ευκολία στην κριτική, έχει στερήσει τον κόσμο από τη δυνατότητα να σκέπτεται ρεαλιστικά. Έχοντας συνηθίσει, λόγω του άκρατου ατομισμού τους, να πιστεύουν ότι πάντα κάποιοι άλλοι φταίνε για όλα, οι Έλληνες μετά την κριτική προτείνουν λύσεις που είτε είναι εκτός πραγματικότητας, είτε είναι φανερό πως στοχεύουν στην εξυπηρέτηση των προσωπικών τους συμφερόντων και τη λύση των προσωπικών τους προβλημάτων σε βάρος των άλλων.

Η αλήθεια είναι ότι είναι πολύ πιθανό να μην υπάρχει λύση! Ότι η Ελλάδα μπορεί να βαδίζει προς την απόλυτη παρακμή χωρίς δυνατότητα διεξόδου. Όχι γιατί δεν υπάρχουν λύσεις, αλλά γιατί δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι άνθρωποι για να τις επιβάλλουν και το υπάρχον πολιτικό σύστημα έχει φροντίσει να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μα μην υπάρξουν ούτε λύσεις, ούτε οι κατάλληλο άνθρωποι για να επιβάλουν τις λύσεις. Η Ελλάδα δεν έκανε ποτέ την αστική επανάσταση που έγινε στις βιομηχανικές χώρες κι έχει ένα ιδιόρρυθμο φεουδαρχικό σύστημα, όπου οι φεουδάρχες-πολιτικοί (συμπολίτευση και αντιπολίτευση) έχουν καταλάβει το κράτος, είναι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες του, υποστηριζόμενοι από ένα κομματικό στρατό κρατικοδίαιτων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, που όλοι μαζί ζουν σε βάρος του υπόλοιπου πληθυσμού, των ανθρώπων που πραγματικά εργάζονται. Γι' αυτό και έχουν σαμποτάρει κάθε προσπάθεια διαρθρωτικών αλλαγών που θα εκσυγχρόνιζαν την κοινωνία και -κυρίως- την οικονομία (δεν είναι τυχαίο ότι απ' όλα τα μέτρα που μπορούσαν να ληφθούν με βάση το μνημόνιο, μόνο οι φόροι και οι μειώσεις μισθών και συντάξεων προχώρησαν, ούτε ότι κάθε προσπάθεια επένδυσης σαμποτάρεται εκ των προτέρων από την αντιπολίτευση και εκ των υστέρων από την κυβέρνηση).

Έστω, λοιπόν, ότι ως διά μαγείας εξαφανίζεται αυτό το πολιτικό σύστημα που μας οδηγεί στην καταστροφή. Ή ότι, επιτέλους, εκείνοι οι Έλληνες πολίτες που είναι ικανοί, που εργάζονται και που πληρώνουν φόρους, αντιλαμβάνονται ότι είναι αδύνατη η λύση χωρίς αυτούς, αποφασίζουν επιτέλους να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους και να δημιουργήσουν κάτι νέο, έξω από το υπάρχον πολιτικό σύστημα, για να επιβάλουν λύσεις που θα μας βγάλουν από το αδιέξοδο. Τί μπορεί να γίνει τώρα, τί θα μπορούσαν να κάνουν πέρα από την εσκεμμένη κωλυσιεργία των νεοφεουδαρχών της πολιτικής στην Ελλάδα, που προσπαθούν να διατηρήσουν τον έλεγχο του κράτους, καταστρέφοντας τη μεσαία τάξη και αποδομώντας την κοινωνία;

Κατ' αρχάς πρέπει να απαλλαγούμε από την αυταπάτη των πολιτικών ιδεολογιών του 20ού αιώνα, που έχουν πλέον ξεπεραστεί από τα πράγματα (κι αυτό θα το εξηγήσουμε παρακάτω). Να δημιουργήσουμε νέες αν χρειάζεται, αλλά πρέπει πρώτα ν' απαλλαγούμε από τις παλιές κι ενώ ψαχνόμαστε για τις νέες, να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, που είναι πέρα από ιδεολογίες. Το να προσπαθείς σήμερα να σώσεις την Ελλάδα βασισμένος σε πολιτικές ιδεολογίες, είναι σαν να καίγεται το σπίτι σου και να συζητάς για... τη διαρρύθμιση των επίπλων. Προφανώς πρώτα σβήνεις τη φωτιά, γιατί αν δεν τη σβήσεις θα καούν τα έπιπλα, οπότε δεν θα έχει νόημα η απόφαση που πήρες για την τοποθέτησή τους,. Και όταν τη σβήσεις, τότε θα είναι ώρα να δεις τί θα κάνεις με όσα έπιπλα δεν πάθουν ζημιά από τη φωτιά ή το νερό της πυροσβεστικής. Σε κάθε περίπτωση, ό,τι είχες πριν τη φωτιά δεν είναι δεδομένο μετά απ' αυτή.

Το πρώτο πράγμα, λοιπόν, που θα έπρεπε να κάνει μία κυβέρνηση που θα έχει απαλλάξει τη χώρα από τα πολιτικά σκουπίδια που την καταστρέφουν, είναι η ριζική καταπολέμηση της διαφθοράς, που έχει διεισδύσει σε βάθος στην ελληνική κοινωνία και δυστυχώς έχει επηρεάσει την πλειοψηφία των μελών της. Πριν απ' οτιδήποτε άλλο, πριν αποφασίσουμε στα πόσα χρόνια θα παίρνουμε σύνταξη, τί ποσοστό θα πληρώνουμε στα φάρμακα, αν οι συγκοινωνίες θα είναι κρατικές ή ιδιωτικές κι ένα σωρό άλλα στα οποία αναλώνουμε χρόνο σε συζητήσεις και ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους σε μέτρα, αν δεν ξεριζώσουμε οριστικά τα γάγγραινα της διαφθοράς, δεν έχουμε μέλλον ως κοινωνία. Κι επειδή αυτός είναι ένας στόχος που χρειάζεται χρόνο και ενέργεια και που δεν είναι αριστερός ή δεξιός, αλλά αναγκαία συνθήκη για τη λειτουργία της κοινωνίας κάτω απ' οποιαδήποτε ιδεολογία, είναι κάτι που για την εφαρμογή του χρειάζεται κυβέρνηση ανθρώπων πρώτον, τίμιων και δεύτερον, ικανών, άσχετα αν αυτοπροσδιορίζονται σήμερα ως «συντηρητικοί» ή «προοδευτικοί», ως «αριστεροί» ή «δεξιοί».

Δεύτερον, το υπάρχον σύστημα (στον οποίο, το τονίζω, συμπεριλαμβάνεται και το σύνολο της αντιπολίτευσης) επεδίωξε και πέτυχε τη διάλυση της παιδείας, ώστε να δημιουργεί πολίτες αμόρφωτους, ακόμα κι αν είναι πτυχιούχοι πανεπιστημίου, που να εξαρτώνται από αυτό το πελατειακό σύστημα, να μην έχουν φιλοδοξίες, να μην επιδιώκουν την αξιοκρατία αλλά την ισοπέδωση προς τα κάτω, στο επίπεδο των μετρίων, και να μην αποτελούν έτσι απειλή για την εξουσία των μετριοτήτων που έχουν καταλάβει την εξουσία. Είναι, λοιπόν, το απαραίτητο δεύτερο βήμα που πρέπει να κάνει μια άλλη κυβέρνηση, παράλληλα με την καταπολέμηση της διαφθοράς, το πλήρες ξήλωμα των σημερινών δομών της παιδείας και η δημιουργία ενός συστήματος εκπαίδευσης της νέας γενιάς που δεν θα περιορίζεται στην αποστήθιση των κατορθωμάτων των αρχαίων ημών προγόνων (των οποίων άλλωστε είμαστε ανάξιοι απόγονοι), αλλά θα διευρύνεται στο σύνολο της ανθρώπινης γνώσης, στις επιστήμες, τα γράμματα αλλά και τις τέχνες, θα είναι προσαρμοσμένο στη σημερινή πραγματικότητα, θα προετοιμάζει ανθρώπους που να μπορούν να ανταποκριθούν στις σημερινές ανάγκες της κοινωνίας, θα προωθεί την αξιοκρατία και την κοινωνική ευθύνη, θα βασίζεται σε δασκάλους που θα είναι κατάλληλοι για παιδαγωγοί και δεν θα έχουν απλώς ένα ή πτυχίο πανεπιστημίου, με το οποίο σήμερα κάποιοι αυτοπροσδιορίζονται αυτόματα ως εκπαιδευτικοί και, τέλος, θα διοικείται από αυτούς τους δασκάλους και όχι από τους μαθητές. Κι αυτός ο στόχος δεν είναι αριστερός ή δεξιός, αλλά απαραίτητος σε οποιαδήποτε κοινωνία. Τώρα, το αν η παιδεία θα είναι ιδιωτική ή δημόσια, κάτι για το οποία αρχίζουν να υπάρχουν και ιδεολογικές διαφορές, ας το βρούμε μετά. Ούτως ή άλλως τώρα έχουμε και από τα δύο, σε όλες τις βαθμίδες της παιδείας (ας μη κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας). Ας φροντίσουμε, λοιπόν, να λειτουργούν και τα δύο με τον καλύτερο τρόπο, σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας, και μετά βλέπουμε τι κατανομή θέλουμε ανάμεσά τους. Με το χάλι που υπάρχει σήμερα και τα δύο άχρηστα είναι, οπότε οι ιδεολογίες πάνε περίπατο!

Τέλος, το τρίτο πράγμα που πρέπει να προωθήσει μια νέα αντισυστημική κυβέρνηση, είναι η απόλυτη και πλήρης εφαρμογή των νόμων του ελληνικού κράτους για όλους και χωρίς εξαιρέσεις. Και αυτό είναι κάτι που δεν είναι εύκολο και που χρειάζεται χρόνο για να γίνει συνείδηση σε όλους τους πολίτες, μια που επί δεκαετίες έχουμε συνηθίσει στην επιλεκτική εφαρμογή των νόμων και από το κράτος και από τους πολίτες. Για το σημερινό Έλληνα, διοικούντα ή διοικούμενο, οι νόμοι είναι κανόνες που έχουν θεσπιστεί για να περιορίζουν τους άλλους, ώστε να επιτρέπουν σε αυτόν να κάνει ό,τι θέλει. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, είναι αδύνατο να λειτουργήσει οποιαδήποτε κοινωνία και γι' αυτό η εφαρμογή των νόμων (που ψηφίζονται άλλωστε δημοκρατικά, από εκλεγμένες κυβερνήσεις και καταργούνται με τον ίδιο τρόπο) δεν είναι «αριστερή» ή «δεξιά» επιλογή, αλλά εφαρμογή της κοινής λογικής.

Αυτά τα τρία προαπαιτούμενα χρειάζεται να εφαρμόσει μία κυβέρνηση που θα ήθελε να σώσει την Ελλάδα και για να υπάρξει αποτέλεσμα προς αυτή την κατεύθυνση χρειάζονται τουλάχιστον δύο πλήρεις τετραετίες, ίσως και τρεις. Στη διάρκεια αυτού του διαστήματος, ας γίνει για τα υπόλοιπα απλή διαχείριση του υπάρχοντος συστήματος. Γατί χωρίς τα τρία προαπαιτούμενα, κανένα σύστημα δεν μπορεί να εφαρμοστεί, πολύ περισσότερο να πετύχει. Όταν φτιάξουμε κράτος που να λειτουργεί, ας χωριστούμε ξανά με βάση τις ιδεολογίες μας κι ας προσπαθήσει ο καθένας να πείσει το λαό ποια είναι η πιο σωστή. Ούτως ή άλλως -κι επανέρχομαι σ' αυτό που αναφέρθηκε νωρίτερα- οι υπάρχουσες ιδεολογίες είναι ξεπερασμένες θα είναι όλο και πιο δύσκολο να δίνουν λύσει στο μέλλον. Για τον απλούστατο λόγο ότι στην ανθρωπότητα πραγματοποιείται μία νέα επανάσταση, εξίσου σημαντική αν όχι σημαντικότερη από τη βιομηχανική επανάσταση που άλλαξε τα πάντα στη ζωή των ανθρώπων στην εποχή της. Η εργασία όπως την ξέραμε θα γίνεται όλο και λιγότερο απαραίτητη και όλο και λιγότερο απαραίτητο να είναι συγκεντρωμένη σε «χώρους δουλειάς».

Ήδη υπάρχουν πολλοί τομείς όπου οι άνθρωποι μπορούν να εργάζονται το ίδιο ή και περισσότερο αποτελεσματικά σε μεγάλη απόσταση από τους συναδέλφους τους, από το σπίτι τους ή και απ' οπουδήποτε θέλουν. Η εργασία στους τόπους βιομηχανικής παραγωγής θα περιορίζεται όλο και περισσότερο και δεν είναι καθόλου μακριά η εποχή όπου τα βιομηχανικά προϊόντα θα παράγονται σε πλήρως αυτοματοποιημένα εργοστάσια, με ελάχιστη ανθρώπινη παρουσία. Αλλά ακόμα και στον τομέα των υπηρεσιών, υπάρχουν πολλά πράγματα που αυτοματοποιούνται και μειώνουν την ανάγκη για εργασία ανθρώπων. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται μία νέα μέθοδος κατανομής της εργασίας και παραγωγής εισοδήματος, που δεν έχει καμία σχέση με τη σημερινή, κι ότι οι δραστηριότητες των ανθρώπων θα επαναπροσδιοριστούν πλήρως. Τί σχέση μπορούν να έχουν και τί λύσεις μπορούν να προσφέρουν οι σημερινές ιδεολογίες σε μια τέτοια κατάσταση; Πώς θα προσδιορίζονται οι «εργαζόμενοι» και πώς θα κατηγοριοποιούνται; Ποιος θα θεωρείται «αφεντικό» σε μια βιομηχανική ανώνυμη εταιρεία τις μετοχές της οποίας θα έχουν μερικά ασφαλιστικά ταμεία, προσδοκώντας στα κέρδη της για να βελτιώνουν τις παροχές υγείας και σύνταξης των ασφαλισμένων τους; Ποιοι θα θεωρούνται «ελεύθεροι επαγγελματίες» όταν ο καθένας θα εργάζεται στο χώρο που επιλέγει και θα μπορεί να παρέχει διαφορετικές υπηρεσίες σε διαφορετικούς «εργοδότες»; Στους ανθρώπους αρέσει συχνά να πιστεύουν σε παγιωμένα (και παγωμένα) ιδεολογήματα και δόγματα, η κοινωνία όμως εξελίσσεται συνεχώς και τα παρασύρει με ορμή. Επιβίωση σημαίνει εξέλιξη και προσαρμογή.

Και μια τελευταία λέξη για τους στόχους μιας «καλής» ελληνική κυβέρνησης, μια που είμαστε στην Ευρώπη και μια και αυτή η γεωγραφική μας τοποθέτηση κάνει αναπόφευκτη και τη συνύπαρξή μας με τους λαούς της και τους θεσμούς που αυτοί δημιούργησαν. Οι εθνικισμοί και οι εγωισμοί θέλουν χρόνο για να να ξεπεραστούν, πολύ περισσότερο αφού τους ενισχύουν οι κυβερνήσεις και οι πολιτικοί γενικώς, για να... εξακολουθήσουν να κυβερνούν (σκεφθείτε στην περίπτωση μια ευρωπαϊκής κυβέρνησης σε μια ενωμένη Ευρώπη, πόσες χιλιάδες βουλευτές, υπουργοί και κάθε είδους παρατρεχάμενοί τους στα εθνικά κράτη θα βρίσκονταν χωρίς αντικείμενο απασχόλησης!) Αυτό δεν σημαίνει όμως, ότι δεν μπορούν να γίνουν βήματα συντονισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι ώστε τουλάχιστον να μην υπάρχουν συνεχώς προεκλογικές εκστρατείες σε εκκρεμότητα, που να φρενάρουν κάθε δυνατότητα συνεννόησης. Χωρίς, λοιπόν, να χαθεί ούτε στο ελάχιστο η «εθνική κυριαρχία» της κάθε χώρας, το λιγότερο που θα μπορούσαν να κάνουν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα ήταν να συμφωνήσουν να γίνονται ταυτόχρονα, την ίδια ημερομηνία κάθε 4 ή 5 χρόνια, αυτό θα το βρουν εύκολα, οι εθνικές εκλογές σε όλες τις χώρες. Και να κρατάει για όλη την τετραετία η θητεία των κυβερνήσεων, όπως γίνεται στις ΗΠΑ, ή έστω, αν καταρρεύσει μία κυβέρνηση, να γίνονται συμπληρωματικές εκλογές μόνο για το υπόλοιπο της πανευρωπαϊκής τετραετίας. Σκεφθείτε πόσο πιο εύκολα θα ήταν τα πράγματα, πόσο πιο εύκολες οι διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με την τρόικα, πόσο πιο εύκολη η συνεννόηση των Γερμανών με τους Γάλλους, των βορείων με τους νότιους κλπ., αν τη μέρα που βγάλαμε τη δική μας κυβέρνηση είχαν ταυτόχρονα εκλογές όλοι οι Ευρωπαίοι και είχαμε να διαπραγματευθούμε με κυβερνήσεις που θα είχαν μόλις ανανεώσει τη λαϊκή εντολή και θα ήταν απαλλαγμένες από προεκλογικά σύνδρομα (όπως η Μέρκελ για τις εκλογές του 2013)...